Oblici psorijaze: Psorijatični artritis i eritrodermična psorijaza

Psorijaza se može javiti u različitim oblicima, dok je nepredvidivost toka ove bolesti jedna od njenih glavnih karakteristika. Reč je o nezaraznom, hroničnom i rekurentnom oboljenju kože koje se javlja u svim uzrastima. Psorijatične lezije zahvataju dublje slojeve kože (epidermisa). Bolest se ogleda u netipičnom tj. poremećenom procesu ljuštenja površinskih slojeva kože.

Promene koje nastaju usled toga su jasno definisane, sa oštrim ivicama, crvene ili ružičaste, prekrivene srebrnim naslagama.

U ovom tekstu možete čitati o uzrocima, vrstama kao i o terapiji psorijaze.

Uzroci psorijaze

Iako su još uvek nedovoljno istraženi, postoje brojni faktori koji mogu dovesti do nastanka psorijaze. Pored naslednog faktora ili genetske predispozicije, ostale uzročnike možemo podeliti na unutrašnje i spoljašnje.

U unutrašnje spadaju: endokrini i metabolički poremećaji, trudnoća, stres za koji se tvrdi da vrlo često predstavlja uvertiru u nastanak ovog kožnog oboljenja. Dok je naučno dokazana direktno uzročno-posledična veza između doživljenog stresa i pogoršanja stanja psorijatičnih pacijenata.

Spoljašnji faktori mogu biti: različite traume kože (mehaničke povrede, oštećenja i opekotine), virusne infekcije, bakterijska infekcija beta-hemolitičkim streptokokom (posebno kod dece i infekcije grla), klimatski preduslovi (nedostatak svetlosti i hladnoća), upotreba pojedinih lekova, loše navike poput konzumiranja alkohola, gojaznosti i nikotinske ovisnosti.

Značaj uspostavljanja valjane dijagnoze

U zavisnosti od toga da li kao kriterijum koristimo veličinu, oblik ili lokalizaciju na kojoj se promene javljaju, možemo razlikovati veliki broj različitih vrsta psorijaza, kao što su: psorijaza vulgaris (poznata kao plak psorijaza), psorijaza inversa (obrnuta psorijaza), Halopejev akrodermatitis, psorijaza noktiju, psorijaza gutata (ili kapljična), psorijazni artritis, eritrodermijska psorijaza.

Efikasnost samog toka lečenja u velikoj meri zavisi od uspostavljanja precizne dijagnoze jer različiti oblici psorijaze zahtevaju i različit tretman.

Psorijatični artritis

Uglavnom mu prethodi psorijaza, u 75 odsto slučajeva. U manjem broju slučajeva artritis može nastupiti uporedo sa njima (15 odsto). Dok se podmukli oblici mogu javiti pre kožnih promena (10 odsto). Tada je teže uspostaviti valjanu dijagnozu, te u pomoć pritiču laboratorijske analize na reuma faktore, kao i ultrazvučna i NMR (magnetna rezonanca) dijagnostika. Psorijatični artritis obuhvata kožne, zglobne kao i promene na noktima (u slučaju težih oblika). Može zahvatiti i kičmu što ovo oboljenje svrstava u red seronegativnih spondiloartritisa. Tok bolesti je teško predvidiv s obzirom na učestale periode readmisije.

Psorijatični artritis se manifestuje kao asimetrični oligoartritis. Što znači da može pogoditi veliki broj različitih zglobova. Karakteriše ga osećaj topline i šetajućeg bola u zglobovima, natečenost prstiju na rukama i nogama (poznati kao „kobasičasti“ prsti). S obzirom da je reč o neizlečivom oboljenju cilj terapije da bolest dovede u fazu mirovanja i drži je pod kontrolom.

Eritrodermijska psorijaza

Eritodermijska ili eritrodermična psorijaza, kako je drugačije nazivaju, zahvata veliku površinu kože (preko 90 odsto). Radi lakše ilustracije, treba istaći da dermatološko pravilo glasi – površina jednog dlana odgovara 1 odsto ukupne površine kože. Ovaj oblik psorijaze može biti i smrtonosan ukoliko se ne leči. Koža je pod upalom, prekrivena srebrnim ljuspama, uz propratni svrab, bol, oticanje, krvarenje i neprijatnost. U nekim slučajevima koža gubi i termoregulacionu ulogu, što dodatno komplikuje zdravstveno stanje pacijenta. Dermatolozi pribegavaju sistemskom lečenju ukoliko je psorijaza zahvatila više od 10 odsto ukupne površine kože.

Terapija psorijaze

Dijagnostifikovani tip psorijaze biće jedan od glavnih parametara u odabiru adekvatne terapije. Male promene se tretiraju lokalnim terapijama kortikosteroidima, u vidu masti, krema, gelova, pena, losiona i rastvora. U upotrebi je i salicilna kiselina, retinoidi, fototerapija, kao i oralna terapija. Biološka terapija predstavlja najsavremeniji pristup u lečenju psorijaze. Nažalost ona je u Srbiji dostupna samo obolelima od psorijatičnog artritisa. Iako još uvek spada u grupu neizlečivih oboljenja psorijaza, u bilo kom pojavnom obliku, može biti uspešno tretirana.